W praktyce często spotykamy się z cielakami, które cechuje niedostateczny rozwój, utrata sił i apetytu, biegunka i symptomy te nie ustępują mimo intensywnej opieki weterynaryjnej. Grupa naukowców instytutów w Verden i Kiel oraz wyższych uczelni w Monachium i Hanowerze odkryła po intensywnych badaniach genetycznie uwarunkowaną predyspozycję do zwiększonych upadków cieląt dla rasy holsztyńsko-fryzyjskiej. Zespół ten posiada wynikające z praktyki informacje o zwiększonej podatności na upadki w wyniku niedorozwoju oraz nie podającej się terapi biegunce dla zwierząt o określonym rodowodzie. Współpraca nauki z praktyką hodowlaną (Masterrind) dała możliwość oznaczenia genetycznej przyczyny tego fenomenu. Bazując na szczegółowej analizie materiału genetycznego odkryto odcinek łańcucha DNA (haplotyp) odpowiedzialny za zwiększone upadki cieląt. Jednocześnie grupa ta odkryła zależność pomiędzy zmianami w materiale genetycznym a zaburzeniami w cholesterolowej przemianie materii. Głęboka analiza pokrewieństwa pozwoliła ustalić, iż prekursorem-nosicielem tej mutacji jest północno-amerykański rozpłodnik, szeroko stosowany ojciec buhajów Maughlin Storm. Intensywne, międzynarodowe zastosowanie tego byka i jego potomstwa spowodowało rozprzestrzenienie się tej choroby poprzez wiele pokoleń na niemal całą populację HF. Za pomocą opracowanego testu genetycznego możemy w chwili obecnej ustalić z 80-procentowym prawdopodobieństwem, które zwierzę jest nosicielem tej mutacji. Analizy instytutu VIT w Verden wykazały, iż około 8% pogłowia HF w Niemczech może być dotknięte tą przypadłością. Dalsze badania wskazują, że 0,16% wszystkich obecnie urodzonych cieląt jest homozygotami co warunkuje wystąpienie symptomów schorzenia. W praktyce informacje o nosicielstwie powiny stanowić bazę dla doboru do kojarzeń odpowiednich par rodzicielskich, w celu zapobieżenia tym niechybnym stratom w odchowie cieląt.
Zespół badaczy wykorzystując najnowsze osiągnięcia z zakresu genomiki stara się w tej chwili określić źródłową przyczynę tej mutacji, aby podnieść skuteczność i wiarygodność metod wykrywania i opracować sposoby zapobiegania.
Wyniki badań zostaną przedstawione na lipcowym posiedzeniu organizacji INTERBULL w Orlando (USA), aby w międzynarodowym gronie podjąć dedecyzję o dalszym toku postępowania. Jednocześnie na internetowej stronie instytutu VIT w Verden zamieszczona zostanie lista buhajów przenoszących na potomstwo tą wadę genetyczną.
Osiągnięcia grupy badawczej dają przyczynek do podnoszenia dobrostanu zwierząt poprzez praktyczne zastosowanie metod zapobiegania upadkom cieląt, co stanowi niezwykle istotny czynnik dla każdego hodowcy, często rozstrzygający o jego sukcesie ekonomicznym.

(Tekst za VIT, MASTERRIND i DHV, Lipiec 2015r.)


Konsekwencje dla praktyki

Dla każdego hodowcy bydła mlecznego upadki cieląt to przypadki wielce irytujące. Boloące są nie tylko koszty leczenia, wymierne straty w ekonomice gospodarstwa ale też zwykły żal z powodu śmierci zwierząt. Poczucie niemocy w związku z problemami w odchowalni cieląt mogą być obecnie mocno ograniczone dzięki najnowszym osiągnięciom w dziedzinie genomiki bydła domowego. Do praktycznego przełożenia tych ustaleń proponujemy:
1. Unikać kojarzeń zwierząt będących nosicielami mutacji genetycznych i stosować buhaje wolne od chorób dziedzicznych. Obecnie MASTERRIND testuje wszystkie buhaje na nosicielstwo predyspozycji do upadków cieląt tzw. HH6, i wszystkie dotknięte tą przypadłością będą wycofane z oferty. Ponadto program hodowlany MASTERRIND będzie uwzględniał występowanie HH6 i eliminował możliwość dalszego jej rozprzestrzeniania. Najłatwiejsze jest stosowanie doboru komputerowego BAP, który umożliwia dobór buhajów wolnych od tej mutacji.
2. Weryfikację czy w rodowodach pokrytych zwierząt występują nosiciele HH6. W najbliższym czasie na stronie internetowej instytutu VIT zostanie opublikowana pełna lista nosicieli tej choroby genetycznej.
Ponadto typowanie SNP poza oszacowaniem genomicznej wartości hodowlanej zwierząt będzie dawało możliwość określenia ich statusu dla nosicielstwa różnych mutacji genetycznych (HH6, HH1- HH5).
3. W przypadku użycia do kojarzeń buhajów będących nosicielami HH6, mogą przyjść na świat cielęta wykazujące symptomy choroby - niedorozwój, biegunkę itd. Czy jednak rzeczywiście osobniki te są nosicielami choroby można rozstrzygnąć za pomocą prostego testu cholesterolowego od 20 dnia życia. Cielęta chore wykazują wartości poniżej 0,5 mmol/l i w ich przypadku nie ma sensu stosować terapii antybiotykowej, gdyż będzie ona nieskuteczna. Testy te nie są drogie (w Niemczech 2 EUR netto) i można je nabyć u lekarzy weterynarii w porozumieniu z uczelnią wyższą w Hanowerze.

(Tekst za Masterrind, Lipiec 2015r.)